9 ΜΑΙΟΥ 1945

Αποβιβάζονται στη Ρόδο Μικτές βρετανικές δυνάμεις, ( Η Δύναμη 281, Ινδικά ταγματα και μέρος της SBS) υπό την διοικηση του συνταγματάρχη P.B.E.Acland και τμήμα του ΙΕΡΟΥ ΛΟΧΟΥ. Τα συμμαχικά στρατεύματα θα γίνουν δεκτά ως απελευθερωτές από πλήθος Ροδίων με ελληνικές και συμμαχικές σημαίες. Γίνετεαι εγκατάσταση νέων αρχών και αναλαμβάνει πρώτος Ελληνας δήμαρχος της Ρόδου ο Ρόδιος Αθανάσιος Καζούλης. Ο πόλεμος έχει τελειώσει καί οι Βρετανοί θα αρχίσουν να επιβάλλουν τις οδηγίες του Υπουργείου Εξωτερικών για τις πρώην ιταλικές αποικίες. Τα Δωδεκάνησα σύμφωνα με το Βρετανικό Υπουργείο Εξωτερικών δεν ανήκαν στην Ελλάδα (ως διπλωματικό καθεστώς) και ως εκ τούτου τα ελληνικά στρατεύματα δεν θά πρέπει να αντιμετωπίζονται ως απελευθερωτές. Με βάση το διοικητικό μοντέλο που εφάρμοσαν οι Βρετανοί στις χώρες που είχαν καταληφθεί κατά τη διάρκεια του πολέμου, η προσωρινή διοίκηση των Δωδεκανήσων (μέχρι την τελική απόφαση για το μεταπολεμικό καθεστώς) θα διοικείται από τις βρετανικές ένοπλες δυνάμεις ως ΒΡΕΤΑΝΙΚΗ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ (BRITISH MILITARY ADMINISTRATION OF THE DODECANESE  ISLANDS).

Η ΒΡΕΤΑΝΙΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ

Η περίοδος Βρετανικής  κυριαρχίας αρχίζει  με την προκήρυξη του διοικητή των δυνάμεων της Μέσης Ανατολής Charles Tolver Paget, (1^η του 1945), με την  οποία δηλώνει την κατοχή των Δωδεκανήσων από τις συμμαχικές δυνάμεις. Ο Paget αναλαμβάνει την πολιτική εξουσία, αντικαθιστώντας τον ιταλό αντιδήμαρχο Faralli , τον οποίο  εξορίζει στην Κάρπαθο, ενώ η στρατιωτική διοίκηση του κατεχόμενου εδάφους ασκείται από τον ταξίαρχο James Moffat και η γενική διαχείρηση από τον ταξίαρχο Peter Acland. Οι δυσκολίες που αντιμετώπιζε η βρετανική διοίκηση ήταν πολύ μεγάλες, κυρίως ανεργία και εκτεταμένες ζημιές από τις συγκρούσεις, κατά τά ετη 1943 έως το 1945, τις Γερμανικές αεροπορικές επιδρομές στη Λέρο και τις βρετανικές αεροπορικές επιδρομές στη Ρόδο.΄

Η UNRRA (Οργανισμός Αρωγής και Αποκατάστασης των Ηνωμένων Εθνών) έφθασε στα νησιά με τρόφιμα και ρούχα. Επίσης δόθηκε παροχή τεχνικής βοήθειας για την κάλυψη των αναγκών στέγασης και τη βελτίωση του οδικού δικτύου. Υπήρξαν επίσης , ταραχές που προκάλεσαν σοβαρές καταστροφές στον πολιτισμό και στο δομημένο περιβάλλον. Οι απαιτήσεις των Δωδεκανήσων ήταν μεγάλες όπως και  οι προσδοκίες τους .

Η διετία αυτή [1945-47]

θα κοστίσει πολλά στον Ελληνισμό, όσον αφορά στον ηθικό, πολιτικό και οικονομικό τομέα. Στο διάστημα  αυτό χάθηκε όλη η λεία του πολέμου και η αλλαγή προσώπων και

Οι Βρετανοί έχουν κρατήσει γι ‘αυτούς, όλες οι διοικητικές θέσεις, έχουν εγκαταστήσει τη βρετανική αστυνομία (BMP) με Κύπριους χωροφύλακες και ινδούς φρουρούς. Η δικαιοσύνη παραμένει ως έχει και στη δημόσια διοίκηση προσλαμβάνονται ελάχιστοι ελληνες. Ισχυρίζομενοι ότι δεν έχουν το δικαίωμα να εκδίδουν νόμους ως προσωρινή διοίκηση , κυβερνούν  σύμφωνα με τους νόμους της ιταλικής κατοχής, καταργώντας μόνο τους νόμους που αφορούν το φασιστικό κόμμα και τους ρατσιστικούς  φασιστικούς νόμους διάκρισης  φυλών και  θρησκειών του 1938. Επιβάλλουν  λογοκρισία στον Ελληνικό Τύπο  ακόμα και στο περιοδικό Αναγέννησις, το μοναδικό ελληνόφωνο έντυπο στα νησιά, (του οποίου μάλιστα η έκδοση είχε αρχίσει τον Ιανουάριο του 1944 με την άδεια της Γερμανικής Στρατιωτικής Διοίκησης), με το πρόσχημα ότι « «Έπειτα από μια αυστηρή νηστεία, η άμεση πανδαισία είναι πάντοτε ανθυγιεινή»”  «a  huge lunch,  which I felt to be  very out of  keeping with the undernourished condition of the people of  Rhodes». Από την άλλη πλευρά, είναι πολύ ενδιαφέρον ότι ο επικεφαλής της βρετανικής λογοκρισίας ήταν ο γνωστός συγγραφέας Laurens Darrel Οι δέ εξόριστοι Δωδεκανήσιοι παρεμποδίζονταν στην παλιννόστησή τους.

Η ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΣ ΣΤΟΝ ΠΡΟΘΑΛΑΜΟ

«Συνεπώς, και σε αντίθεση με πολλές άλλες από τις απελευθερωθείσες περιοχές στην Ευρώπη, τα Δωδεκάνησα φαίνονταν να έχουν περιέλθει για υπερβολικά μεγάλο χρονικό διάστημα σε ένα καθεστώς προσωρινότητας. Ήταν πλέον σαφές ότι ο βρετανικός παράγοντας δεν θα παρέδιδε αμέσως την περιοχή στις ελληνικές Αρχές.

Η επαμφοτερίζουσα στάση της βρετανικής πολιτικής γεννούσε ελπίδες στην Τουρκία και την Ιταλία, που επίχαιρε για το ότι οι Βρετανοί «κατέστρεψαν πολλές από τις ρόδινες ψευδαισθήσεις των Ελλήνων», και ταυτόχρονα εξόργιζε τους Δωδεκανησίους.

Στην ουσία, βέβαια, οι Βρετανοί ήταν διατεθειμένοι να παραδώσουν μεσοπρόθεσμα τα νησιά στην Ελλάδα, αλλά καθυστερούσαν, σταθμίζοντας τη διεθνή συγκυρία που τους επέβαλλε πλέον τη συμμόρφωση με τα συμφέροντα των δύο νέων υπερδυνάμεων, των Η.Π.Α. και της Ε.Σ.Σ.Δ. Συνεπώς, ήταν απρόθυμοι να συμμεριστούν την ανυπομονησία των Δωδεκανησίων που, κατά τα λεγόμενα ενός στελέχους του Foreign Office, «επιθυμούν τόσο πολύ την Ένωση, που τους έχει γίνει νεύρωση

Σε αυτό το πλαίσιο, δύο γεγονότα επιβεβαίωσαν το ηθικό προβάδισμα της Ελλάδας στον αγώνα δρόμου για τα Δωδεκάνησα. Η επίσημη επίσκεψη στη Ρόδο του εκτελούντος καθήκοντα αντιβασιλιά αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού, με το θωρηκτό «Αβέρωφ», στις 15 Μαΐου 1945 –κίνηση που χαιρετίστηκε με ενθουσιασμό τόσο στη μητροπολιτική Ελλάδα, όσο και στα Δωδεκάνησα- και η διεξαγωγή δημοτικών εκλογών, με τις οποίες αναδείχθηκαν οι πρώτες αιρετές ελληνικές Αρχές στα νησιά.

( Ιδρυμα της Βουλής των Ελλήνων «Η μακρά πορεία της Δωδεκανήσου προς την Ενσωμάτωση» )

Η ΠΟΛΥΠΟΘΗΤΗ ΑΠΟΦΑΣΗ

Τελικά Στις 27 Ιουνίου 1946 το Συμβούλιο των 4 συμμάχων υπουργών Εξωτερικών αποφάσισε την παραχώρηση των Δεδεκανήσων στην Ελλάδα.Το σχέδιο εγκρίθηκε στη διάσκεψη ειρήνης στο Παρίσι, κυρώθηκε από τις 4 δυνάμεις στη Νέα Υόρκη και ύστερα από 90 ημέρες θα γινόταν προσάρτηση στην Ελλάδα. Ύστερα από την απόφαση των Δυνάμεων, οι αγγλικές αρχές κατοχής έδωσαν την άδεια να υψωθεί η Ελληνική σημαία στο Δημαρχείο της Ρόδου από τις 16 Ιουλίου 1946 Η Ελλάδα επικύρωσε τη συνθήκη στις 22 Οκτωβρίου 1947 και ενέκρινε επισήμως το παράρτημα στις 9 Ιανουαρίου 1948, μεταβιβάζοντας αναδρομικά την έναρξη ισχύος της στις 28 Οκτωβρίου 1947. Στις 10 Φεβρουαρίου 1947, με την υπογραφή της ειρήνης μεταξύ της Ιταλίας και των συμμάχων στο Παρίσι, και βάσει του Άρθρου 14 «Η Ιταλία εκχωρεί εις την Ελλάδα εν πλήρει κυριαρχία τις νήσους της Δωδεκανήσου: Αστυπάλαια, Ρόδο, Χάλκη, Κάρπαθο, Κάσο, Τήλο, Νίσυρο, Κάλυμνο, Λέρο, Πάτμο, Σύμη, Κω και Καστελλόριζο ως και τας παρακειμένας νησίδας»

Ο Διοικητής των δυνάμεων κατοχής  των Δωδεκανήσων,Ταξιαρχος Parker, συζητά με την Αθήνα τους όρους για την τελική ένταξη των νησιών στην Ελλάδα την μελέτη της προσαρμογής της νομοθεσίας, της ανταλλαγής νομισμάτων, της εκπαίδευσης και όλων των συναφών θεμάτων. Προκειμένου να αναχωρήσει από τη Δωδεκάνησο ο οργανισμός της UNRRA, ο οποίος προσέφερε μεγάλη υπηρεσία στον τομέα της κοινωνικής πρόνοιας, συγκροτήθηκε μια επιτροπή για να μελετήσει πώς θα την αντικαταστήσει με έναν άλλο οργανισμό. Οι Ιταλοί υπήκοοι  που κατοικουν στα Δωδεκάνησα ,σύμφωνα με τη Συνθήκη, λαμβάνουν την ελληνική υπηκοόυτητα  αν το ζητήσουν μέσα σε ένα χρόνο, κατά τη διάρκεια του οποίου έχουν το δικαίωμα να φύγουν διατηρώντας παράλληλα την εθνικότητά τους.

Τέλος η βρετανική διοίκηση αντικαθισταται  από  την “ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ” με στρατιωτικό διοικητή τον  Αντιαύαρχο Περικλή Ιωαννίδη.

Οι Διοικητές  της BRITISH MILITARY ADMINISTRATION στη Δωδεκάνησα ήταν:

Mαιος	1945 – 1945	Peter Bevil Edward Acland	(b. 1902 – d. 1993)
	1945 – 1946	Charles Henry Gormley	(b. 1904 – d. 1969)
	1946 – 1947	Arthur Stanley Parker

Στάμος Ι. Παπασταματίου

copyright @ Stamos J. Papastamatiou 2018